Sierpień 2019

Gdańsk - Westerplatte (video)

W 1924 roku decyzją Rady Ligi Narodów od 1926 roku półwysep Westerplatte został przekazany Polsce na bazę przeładunku broni i amunicji. Zabezpieczeniem magazynów i całego terenu Wojskowej Składnicy Tranzytowej zajmował się 88-osobowy oddział polskich żołnierzy. W celu lepszego zabezpieczenia terenu składnicy, w latach 1933 - 1934 zbudowano cztery żelbetonowe wartownie, a w dwa lata później budynek koszar. Latem 1939 r. załoga placówki wzmocniona została do około 217 żołnierzy i rezerwistów. Na uzbrojenie placówki składały się karabiny Mauser, około 40 ciężkich i ręcznych karabinów maszynowych, 2 działka przeciwpancerne, stare działo oraz 4 moździerze.

1 września 1939 roku, o godzinie 4.48 pierwsze pociski z przybyłego do Gdańska z „kurtuazyjną wizytą” niemieckiego pancernika Schleswig Holstein dały sygnał do ataku piechoty na polską placówkę. Bombardowani z powietrza i ostrzeliwani przez niemieckie działa i moździerze polscy żołnierze bronili się przez siedem dni. W czasie tych walk poległo 15 polskich żołnierzy, wielu było rannych. Straty niemieckie do dziś są nieznane. Po kapitulacji, polscy żołnierze trafili do niemieckich obozów jenieckich, gdzie przebywali do 1945 roku.

Z dawnych obiektów polskiej placówki na Westerplatte do dziś zachowała się  Wartownia nr 1 (jako jedyna udostępniona dla zwiedzających), Wartownia nr 4, budynek dawnej elektrowni, 2 magazyny amunicyjne  (znajdują się dziś na terenie zajętym przez wojsko) oraz ruiny budynku koszar. W 1967 roku Wartownię nr 1, ratując przed rozbiórką, przesunięto w czasie skomplikowanej operacji technicznej na dzisiejsze miejsce. Stała bowiem na terenie nabrzeża portowego - dziś bazy promowej. W 1980 r., w Wartowni powstał oddział Muzeum Gdańska, w którym prezentowane są pamiątki po Wojskowej Składnicy Tranzytowej i jej Obrońcach.

Przy wejściu do portu morskiego na półwyspie Westerplatte stoi Pomnik Obrońców Wybrzeża odsłonięty w 1966 r. Ma on formę kopca z monumentem o wysokości 25 metrów. Ozdobiony jest płaskorzeźbami oraz wykutymi napisami. Teksty upamiętniają obronę polskiego Wybrzeża w 1939, nazwy akwenów i miejsc bitew morskich II wojny światowej, w których uczestniczyli polscy marynarze i żołnierze, ale także bitwę pod Lenino, bitwę pod Studziankami i bitwę o Kołobrzeg. Umieszczony jest również napis „Chwała wyzwolicielom”. Na szczycie monumentu znajdują się postacie marynarza i żołnierza z pepeszą. Kształt bryły pomnika przypomina wyszczerbiony bagnet wbity w ziemię. Siedem zniczy u stóp pomnika odnosi się do siedmiu dni obrony Westerplatte.